Een burn-out is voor watjes: de misverstanden over burn-out

We worden de laatste jaren overspoeld met berichten over burn-out en iedereen kent intussen waarschijnlijk wel minstens één iemand die ermee te maken heeft. Je zou dus denken dat we nu wel weten wat volksziekte nummer 1 inhoudt. Helaas is dat niet het geval.

Er bestaan nog veel misvattingen over burn-out.

De betekenis van burn-out is letterlijk “opgebrand” zijn.

Er zijn verschillende definities maar als je een burn-out hebt, voel je je lichamelijk, emotioneel en psychisch totaal uitgeput, waardoor je niet meer in staat bent om normaal te functioneren in je dagelijkse werk of je gezin.

Een burn-out wordt veroorzaakt door een langdurige aanmaak van het stresshormoon  cortisol in de bijnieren. Cortisol zorgt ervoor dat je, ondanks dat je je in een stress-situatie bevindt, toch staande kunt blijven. Een langdurige situatie van verhoogde aanmaak van Cortisol, zonder voldoende ontspanning, put het lichaam uit, dat leidt tot chronische stress, wat uiteindelijk leidt tot een burnout.

Bij een burn-out zijn eenvoudige dingen als boodschappen doen, de kinderen naar school brengen of een telefoontje plegen, je al te veel. Je kunt het niet opbrengen om ’s morgens uit je bed te komen. Je barst om niets in huilen uit en het lukt je vervolgens niet om ermee te stoppen. Ook heb je vaak een kort lontje en kan een op zich kleine gebeurtenis net de druppel zijn, die de emmer doet overlopen. Kortom, je batterij is leeg en je bent niet meer in staat om deze op te laden.

Belangrijk dus om dit te voorkomen. Ondanks dat we al veel weten over burn-out bestaan er nog veel misverstanden en fabels.

Hieronder bespreek ik de belangrijkste.

Een burn-out kan iedereen treffen, maar de mensen die de grootste kans hebben om vast te lopen in een burn-out zijn over het algemeen juist de doorzetters.

Burn-out overkomt mensen die jaren op wilskracht zijn doorgegaan vanuit een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Mensen die het altijd maar goed willen doen voor anderen. Perfectionisten en betrouwbare collega’s die het werk van anderen zijn gaan overnemen na re-organisaties, veranderingen of uitval. Dát zijn de slachtoffers van burn-out.

Mensen die jarenlang over hun eigen mentale en emotionele grenzen gaan en uiteindelijk omvallen omdat het lichaam volledig uitgeput blijkt.

Er is een verschil tussen het hebben van een burn-out en het ervaren van burn-out klachten.

Om tot een burn-out te komen doorloop je verschillende fases. Iedere fase wordt gekenmerkt door symptomen van een burn-out.

Verminderd functioneren, stress, mentale vermoeidheid, slecht slapen zijn enkele van deze klachten. Deze klachten kunnen goed behandeld worden en zijn vaak van tijdelijke aard.

Bij een burn-out kun je echter helemaal niet meer functioneren. Je bent fysiek helemaal uitgeput, omdat je inmiddels te lang doorgegaan bent in oude patronen. Je zenuwsysteem is zwaar overprikkeld en zal moeten herstellen.

Het is dus belangrijk om een beginnende burn-out tijdig te (h)erkennen.

De diagnose burn-out wordt doorgaans door een (huis)arts vastgesteld.

Zodra de diagnose gesteld is zullen veel mensen aan de ene kant opgelucht zijn. Ze merkten namelijk al een tijdje dat er iets aan de hand is, maar wisten niet wat het exact was. Aan de andere kant zijn mensen vaak verward of aangedaan door het stempel burn-out, en het vergt tijd om dit te verwerken.

Over het algemeen kom je na de diagnose terecht in de medische molen van (bedrijfs)arts en psycholoog. Er wordt dan al snel bepaald dat je minimaal een half jaar niet zult kunnen werken. En die uitspraak is een soort self-fulfilling prophecy. Het zorgt ervoor dat de kans op een sneller herstel klein wordt. Iedereen is anders en heeft een ander herstelproces te doorlopen. De een zal inderdaad minimaal een paar maanden niet kunnen werken, maar de ander kan al eerder langzaamaan weer opbouwen en zal met de juiste begeleiding sneller weer mee kunnen draaien in de maatschappij.

Niet alleen onze stressvolle jobs en hoge verwachtingen van onze werkgevers zorgen ervoor dat zo veel mensen een burn-out krijgen.

Onze leefomstandigheden zijn mede verantwoordelijk. Er heerst veel onzekerheid, dingen veranderen continu en we krijgen heel veel prikkels binnen. We zijn eigenlijk niet meer gewend om niets te doen. Onze aandacht wordt continu getrokken door de invloed van onder andere social media en onze mobiele telefoons.

In onze vrijetijd zoeken we steeds minder vaak de rust op. Iedere minuut moet optimaal benut worden, zodat we niets missen.

Dit fenomeen wordt ook wel FOMO genoemd (Fear of Missing out). In een volgend blog zal ik hier verder op ingaan.

Helaas (of misschien niet voor jou), intensieve sport maakt de burn-out alleen maar erger doordat je hiermee de aanmaak van adrenaline vergroot en je bijnieren nog meer uitgeput raken.

Stop dus met rennen, stop intensieve krachtsport.

Mag ik dan helemaal niet sporten? Rustig bewegen is wel aan te raden. Maak in het begin één keer per dag een wandeling van een half uur en bouw op, zodra er weer energie ervaren wordt.

Een burn-out en een depressie worden vaak met elkaar in verband gebracht en door elkaar gehaald, maar het is niet hetzelfde.

Veel symptomen komen overeen, maar een belangrijk verschil tussen een depressie en een burn-out is dat mensen met een depressie niet meer kunnen genieten van dingen. Er is nog wel energie om dingen te doen, maar niets lijkt meer de moeite waard. Iemand met een burn-out kan wel genieten, maar heeft te weinig energie om dingen te ondernemen. Het lukt gewoon niet.

Door deze misverstanden te bespreken hoop ik dat je meer inzicht hebt gekregen in het fenomeen burn-out.

Herken je jezelf in het geschetste beeld van uitputting? Misschien loop je zelf wel rond met een naderende burn-out. Als je op tijd aan de bel trekt en actie onderneemt kun je een echte burn-out voorkomen.

Wil je weten wat het 5-daagse coachingstraject hierin voor je kan betekenen?

Klik dan hier.